Η ρήξη στροφικού πετάλου του ώμου αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες πόνου και δυσλειτουργίας στον ώμο, ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 40 ετών και σε όσους ασχολούνται με επαναλαμβανόμενες κινήσεις άνω του ώμου, όπως αθλητές ρίψεων ή άτομα που εργάζονται χειρωνακτικά.
Τι είναι το στροφικό πέταλο;
Το στροφικό πέταλο αποτελείται από τέσσερις βασικούς τένοντες μυών που σταθεροποιούν και κινητοποιούν την άρθρωση του ώμου:
- Υποπλάτιος (Subscapularis)
- Υπερακάνθιος (Supraspinatus)
- Υπακάνθιος (Infraspinatus)
- Ελάσσων Στρογγύλος (Teres Minor)
Ο πιο συχνά τραυματιζόμενος τένοντας είναι ο υπερακάνθιος, λόγω της θέσης του και της καταπόνησης που δέχεται σε κινήσεις άρσης του βραχίονα.
Η ρήξη του στροφικού πετάλου διακρίνεται σε δύο βασικές μορφές:
- Μερικού πάχους ρήξη: αφορά μόνο ένα τμήμα της πρόσφυσης του τένοντα στο βραχιόνιο οστό, χωρίς πλήρη διακοπή της συνέχειας του τένοντα.
- Ολικού πάχους ρήξη: πρόκειται για πλήρη αποκόλληση των τενόντιων ινών από το σημείο κατάφυσής τους στο βραχιόνιο, με αποτέλεσμα σοβαρή απώλεια της λειτουργίας του ώμου.
Ρήξη Στροφικού Πετάλου: Αίτια
Η ρήξη μπορεί να προκληθεί:
- Ατραυματικά, λόγω εκφύλισης με την πάροδο του χρόνου.
- Τραυματικά, από πτώση, απότομη κίνηση ή έντονη σύσπαση του ώμου.
- Από υπανατομία, όπως στενότητα του υπακρωμιακού χώρου (σύνδρομο πρόσκρουσης).
- Σε συνδυασμό με ασβεστοποιό τενοντίτιδα ή χρόνια φλεγμονή.
Ρήξη Στροφικού Πετάλου: Συμπτώματα
Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνο στον ώμο, κυρίως στις κινήσεις άρσης και περιστροφής
- Αδυναμία ή δυσκολία σε απλές καθημερινές κινήσεις (π.χ. ντύσιμο, χτένισμα)
- Νυχτερινός πόνος, συχνά σε κατάκλιση επί της πάσχουσας πλευράς
- Αίσθημα “κλικ” ή αστάθειας κατά την κίνηση
Ρήξη Στροφικού Πετάλου: Διάγνωση
Η διάγνωση περιλαμβάνει:
- Κλινική εξέταση και εξειδικευμένα tests (Neer, Jobe, Hawkins-Kennedy κ.ά.)
- Μαγνητική Τομογραφία Ώμου (MRI), που είναι η εξέταση εκλογής
- Υπερηχογράφημα, σε εξειδικευμένα χέρια, προσφέρει εικόνα της ρήξης και κινητικότητα των τενόντων
Ρήξη Στροφικού Πετάλου: Θεραπεία
Συντηρητική Αντιμετώπιση:
Ενδείκνυται σε μερικές ρήξεις ή σε ασθενείς χαμηλών απαιτήσεων:
- Αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα
- Φυσικοθεραπεία (ενδυνάμωση, κινητοποίηση, τεχνικές απελευθέρωσης)
- Εγχύσεις κορτιζόνης ή βιολογικών παραγόντων (PRP)
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται όταν:
- Η ρήξη είναι πλήρης ή εκτεταμένη
- Η συντηρητική αγωγή αποτυγχάνει
- Ο ασθενής έχει έντονη λειτουργική απαίτηση (π.χ. αθλητές, χειρωνακτικά εργαζόμενοι)
Η συνηθέστερη τεχνική είναι η αρθροσκοπική συρραφή των τενόντων, μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που αποκαθιστά την ανατομία του ώμου με ακρίβεια.
Κατά την αρθροσκόπηση ώμου, γίνεται χρήση ειδικής μικρο-κάμερας (αρθροσκόπιο), η οποία προβάλλει την εσωτερική εικόνα της άρθρωσης σε υψηλής ανάλυσης οθόνη με μεγέθυνση έως και 20 φορές. Μέσα από μικρές οπές στο δέρμα, εισάγονται ειδικά εργαλεία (ράμματα και άγκυρες), με τα οποία πραγματοποιείται η συρραφή των τραυματισμένων τενόντων στην ανατομική τους θέση.
Η επέμβαση πραγματοποιείται χωρίς εκτεταμένες τομές, με αποτέλεσμα:
- Μικρότερο χειρουργικό τραύμα
- Ταχύτερη ανάρρωση
- Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
Ο ασθενής δεν χρειάζεται νοσηλεία και συνήθως παίρνει εξιτήριο την ίδια ημέρα. Μέσα στις επόμενες 1-2 εβδομάδες μπορεί να επανέλθει σε βασικές καθημερινές δραστηριότητες, όπως πληκτρολόγηση ή οδήγηση.
Διασωστική Αρθροσκόπηση Ώμου
Η διασωστική αρθροσκόπηση ώμου αποτελεί μια εξειδικευμένη τεχνική για περιπτώσεις εκτεταμένων ή παραμελημένων ρήξεων του στροφικού πετάλου, όπου η αντικατάσταση της άρθρωσης με αρθροπλαστική φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή.
Πρόκειται για μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, κατά την οποία:
- Εντοπίζονται και αξιολογούνται οι εκφυλιστικές ή τραυματικές βλάβες των τενόντων
- Αντικαθίστανται οι ραγέντες τένοντες είτε με τενοντομεταφορά (μεταφορά υγιών τενόντων από κοντινές περιοχές του ώμου), είτε με μόσχευμα από δότρια περιοχή (αυτομόσχευμα ή αλλομόσχευμα)
Όπως και στην παραδοσιακή αρθροσκόπηση ώμου, χρησιμοποιούνται εξαιρετικά λεπτά εργαλεία (διαμέτρου 3,5 mm) και αρθροσκόπιο 4,5–5 mm, που εισάγονται μέσα από μικρές τομές λίγων χιλιοστών. Με τη βοήθεια προηγμένων υλικών, όπως:
- βιοαπορροφήσιμα ικριώματα
- ειδικά ράμματα
- μικροσκοπικά μπαλόνια
πραγματοποιείται λειτουργική αποκατάσταση των μυών και των τενόντων του ώμου.
Ποιους αφορά;
Η τεχνική απευθύνεται σε:
- Ασθενείς άνω των 50 ετών
- Με μαζικές ρήξεις 3 ή και 4 τενόντων
- Σε προχωρημένο εκφυλιστικό στάδιο, με συνοδό μυϊκή ατροφία και λειτουργική ανικανότητα
Πρόκειται για ασθενείς στους οποίους συχνά προτείνεται ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου. Με τη διασωστική αρθροσκόπηση, μπορεί να διατηρηθεί η φυσική άρθρωση, να αποφευχθεί η αντικατάσταση και να επιτευχθεί σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Αποκατάσταση
Ο ασθενής εξέρχεται την ίδια ημέρα χωρίς έντονο πόνο. Το πρόγραμμα αποκατάστασης ποικίλλει ανάλογα με τη μέθοδο και περιλαμβάνει:
- Φυσικοθεραπείες & ενδυνάμωση για 1 έως 4 μήνες
- Εξατομικευμένη καθοδήγηση για αποκατάσταση της κινητικότητας και της δύναμης
- Μακροπρόθεσμη λειτουργική βελτίωση χωρίς την ανάγκη αρθροπλαστικής
Η τεχνική εφαρμόζεται μόνο από εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς χειρουργούς ώμου με πολυετή εμπειρία, εξειδικευμένο εξοπλισμό και άρτια γνώση των ανατομικών και βιομηχανικών ιδιαιτεροτήτων της άρθρωσης.
Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική Ώμου
Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου η ρήξη του στροφικού πετάλου είναι εκτεταμένη, μη επιδιορθώσιμη και συνοδεύεται από σοβαρή μυϊκή ατροφία και αρθρίτιδα της γληνοβραχιόνιας άρθρωσης, η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου αποτελεί τη μόνη βιώσιμη λύση για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου.
Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1980 από τον Paul Grammont, ως λύση για τις μη επιδιορθώσιμες ρήξεις του στροφικού πετάλου. Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι τένοντες του στροφικού πετάλου σταθεροποιούν την κεφαλή του βραχιονίου εντός της ωμογλήνης, δρώντας ενάντια στην ανοδική έλξη του δελτοειδούς. Όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται, η άρθρωση χάνει τη λειτουργικότητά της, οδηγώντας σε πόνο και αλλοιώσεις.
Με την ανάστροφη αρθροπλαστική, αντιστρέφονται οι ρόλοι των επιφανειών της άρθρωσης: το βραχιόνιο αποκτά κοίλη επιφάνεια και η ωμογλήνη υποδέχεται μεταλλική κεφαλή. Έτσι, δημιουργείται ένα νέο μηχανικό υπομόχλιο, επιτρέποντας στον δελτοειδή να αναλάβει τη λειτουργία της ανύψωσης του άνω άκρου, ανεξάρτητα από το στροφικό πέταλο.
Η πρόθεση σταθεροποιείται με εξειδικευμένες τεχνικές: βίδες στην ωμογλήνη και ενσφηνωμένο ή τσιμεντούμενο στυλεό στο βραχιόνιο, ανάλογα με τα ανατομικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του οστού.
Ενδείκνυται όταν:
- Έχει αποτύχει προηγούμενη χειρουργική αποκατάσταση με αρθροσκόπηση
- Υπάρχουν μαζικές, χρόνιες ρήξεις με ανεπαρκές μυϊκό σύστημα
- Συνυπάρχει αρθρίτιδα του ώμου
Τι προσφέρει στον ασθενή:
- Ανακούφιση από τον χρόνιο πόνο
- Αποκατάσταση βασικών κινήσεων (όπως το φαγητό ή η προσωπική υγιεινή)
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής, ιδιαίτερα σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας
Ωστόσο, η ανάστροφη αρθροπλαστική:
- Είναι τεχνικά απαιτητική, και πραγματοποιείται από ορθοπαιδικούς χειρουργούς με υψηλή εξειδίκευση και πολυετή εμπειρία στη χειρουργική ώμου.
- Έχει περισσότερους περιορισμούς σε σχέση με άλλες τεχνικές (ιδίως σε νεότερους, δραστήριους ασθενείς)
- Αποτελεί επιλογή όταν οι λοιπές συντηρητικές ή επανορθωτικές λύσεις δεν ενδείκνυνται
Η τελική απόφαση βασίζεται σε κλινικά, απεικονιστικά και λειτουργικά κριτήρια και πρέπει να λαμβάνεται από εξειδικευμένο χειρουργό ώμου, με πλήρη ενημέρωση του ασθενούς για τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της επέμβασης.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Αθλητίατρος Ιωάννης Ν. Χιώτης MD, PhD, MSc, διαθέτει εξειδίκευση στην Αρθροσκοπική Χειρουργική Ώμου, την Ορθοπαιδική Τραυματολογία και τις πλέον σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της Robotics Technology για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια και ταχύτερη αποκατάσταση.
Μην αφήνετε τον πόνο να σας περιορίζει.
Κάντε το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της κινητικότητάς σας.
Κλείστε ραντεβού online εδώ.
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Τι είναι η ρήξη στροφικού πετάλου;
Είναι η βλάβη σε έναν ή περισσότερους τένοντες που σταθεροποιούν την άρθρωση του ώμου και επιτρέπουν την κίνηση, προκαλώντας πόνο, αδυναμία και δυσλειτουργία.
Ποιοι τένοντες εμπλέκονται στη ρήξη στροφικού πετάλου;
Οι τένοντες του υπερακανθίου, υποπλάτιου, υπακανθίου και ελάσσονα στρογγύλου. Η ρήξη υπερακανθίου είναι η πιο συχνή.
Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;
Πόνος στον ώμο, κυρίως σε κινήσεις άρσης και περιστροφής, αδυναμία σε καθημερινές δραστηριότητες και νυχτερινός πόνος.
Πότε ενδείκνυται η αρθροσκοπική επέμβαση;
Όταν η ρήξη είναι πλήρης, εκτεταμένη ή όταν αποτυγχάνει η συντηρητική αγωγή. Η αρθροσκοπική συρραφή γίνεται με μικρές τομές και οδηγεί σε ταχύτερη ανάρρωση.
Τι είναι η διασωστική αρθροσκόπηση ώμου;
Μία εξειδικευμένη τεχνική που εφαρμόζεται σε παραμελημένες ή μαζικές ρήξεις, με στόχο τη διατήρηση της φυσικής άρθρωσης, χωρίς ανάγκη αρθροπλαστικής.
Πότε καταφεύγουμε στην ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου;
Σε περιπτώσεις μη επιδιορθώσιμων ρήξεων με εκφυλισμό, ατροφία και αρθρίτιδα, κυρίως σε ηλικιωμένους ασθενείς, όταν όλες οι άλλες λύσεις έχουν εξαντληθεί.